อำเภอท่ามะกา เป็นอำเภอที่อยู่ทางตะวันออกเฉียงใต้ของจังหวัดกาญจนบุรี อยู่ห่างจากกรุงเทพมหานครประมาณ 97 กิโลเมตร ห่างจากอำเภอเมืองกาญจนบุรี 30 กิโลเมตร



สารบัญ

ทิศเหนือ จรดอำเภอพนมทวน และอำเภอสองพี่น้อง (จังหวัดสุพรรณบุรี)
ทิศตะวันออก จรดอำเภอกำแพงแสน (จังหวัดนครปฐม) และอำเภอบ้านโป่ง (จังหวัดราชบุรี)
ทิศใต้ จรดอำเภอบ้านโป่ง (จังหวัดราชบุรี)
ทิศตะวันตก จรดอำเภอท่าม่วง (จังหวัดกาญจนบุรี)

อาณาเขต
จากการบันทึกของนักประวัติศาสตร์ ชื่อ สถิต เลิศวิชัย ได้บันทึกไว้ว่าอำเภอท่ามะกานั้น เดิมชื่อ อำเภอลาดบัวขาว ตั้งขี้นเป็นครั้งแรก เมื่อ พ.ศ. 2445 โดยเอาพื้นที่เขตตำบลท่าผา ตำบลธรรมเสน และตำบลลาดบัวขาวรวมกันตั้งเป็น "อำเภอลาดบัวขาว" ในสมัยนั้นยังขึ้นอยู่กับจังหวัดราชบุรี (ขณะนี้ที่ตั้งของอำเภอลาดบัวขาวเดิม เป็นที่ตั้งของวัดลาดบัวขาว อำเภอบ้านโป่ง จ�! ��งหวัดราชบุรี อยู่ตรงข้ามวัดโกสินารายณ์ คนละฝั่งของแม่น้ำแม่กลองในปัจจุบัน)
ต่อมาในปี พ.ศ. 2446 หรือ รัตนโกสินทรศก 124 ทางราชการได้ย้ายที่ตั้งที่ว่าการอำเภอลาดบัวขาวมาตั้งใหม่ที่ตำบลพงตึก และได้เปลี่ยนชื่ออำเภอจากอำเภอลาดบัวขาวเป็น อำเภอพระแท่น ทั้งนี้เพราะในเขตอำเภอ มีปูชนียสถานที่สำคัญในทางพระพุทธศาสนา คือ "พระแท่นดงรัง" ซึ่งเป็นที่รู้จักกันดีโดยทั่วไปของชาวพุทธ
ในปี พ.ศ. 2453 สมัยขุนศรีสรนาสน์นิคมหรือมหาจันทร์ ปุญสิริเป็นนายอำเภอ ได้ย้ายที่ว่าการอำเภอพระแท่นจากตำบลพงตึกมาตั้งใหม่ที่หมู่บ้าน "ถ้ำมะกา" ทางด้านฝั่งขวาของแม่น้ำแม่กลอง โดยซื้อที่ดินของขุนอารักษ์อรุณกิจ จำนวน 10 ไร่ 20 ตารางวา เป็นเงิน 120 บาท และที่ดินของนายชื่น จำนวน 2 ไร่ 1 งาน 60 ตารางวา เป็นเงิน 120 บาท รวมเป็นเนื้อที่ของอำเภอ 12 ไร่ 1 งาน 80 ตารางวา ใช้เป็นที! ่สร้างที่ว่าการอำเภอพระแท่นหลังใหม่ เนื่องจากที่ท่าน้ำหน้าอำเภอมีต้นมะกาต้นใหญ่ ต่อมาในปี พ.ศ. 2460 สมัยขุนรามบุรีรักษ์ (แอร่ม สุนทรศารทูล) เป็นนายอำเภอ จึงได้เปลี่ยนชื่ออำเภอใหม่จากอำเภอพระแท่นเป็น อำเภอท่ามะกา ซึ่งยังคงขึ้นอยู่ท้องที่จังหวัดราชบุรี จนกระทั่งปี พ.ศ. 2480 จึงได้โอนมาขึ้นอยู่กับท้องที่จังหวัดกาญจนบุรีจนถึงปัจจุบัน



ประวัติศาสตร์
อำเภอท่ามะกาแบ่งเขตการปกครองออกตามพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ พ.ศ. 2457 เป็น 16 ตำบล (tambon) ได้แก่




การปกครองส่วนภูมิภาค
ประชากรมีอาชีพทางเกษตรเป็นหลัก มีรายได้เฉลี่ยประมาณ 50,000 บาทต่อปี



สภาพเศรษฐกิจ
พื้นที่ทางเกษตรกรรมของอำเภอท่ามะกา มีทั้งสิ้น 134,482 ไร่ พืชทางเศรษฐกิจที่สำคัญ คือ อ้อย 75,055 ไร่ ข้าว 44,177 ไร่ ไม้ผล 3,595 ไร่ พืชผัก 1,643 ไร่



การอุตสาหกรรม
อำเภอท่ามะกา มีโบราณสถานและปูชนียสถานที่สำคัญ ได้แก่
พระแท่นดงรัง เป็นปูชนียสถานที่ชาวพุทธให้ความเคารพนับถือ ตั้งอยู่หมู่ที่ 10 ตำบลพระแท่น อำเภอท่ามะกา จังหวัดกาญจนบุรี ห่างจากที่ทำการอำเภอประมาณ 16 กิโลเมตร มีแท่นศิลาซึ่งถือเป็นที่บรรทมของพระพุทธเจ้าทรงปรินิพาน ทุกปีเมื่อถึงวันขึ้น 10 ค่ำ เดือน 4 ประมาณเดือนมีนาคม จะมีพุทธศาสนิกชนเดินทางมานมัสการพระแท่นดงรังเป็นประจำทุกปี
โบราณสถานพงตึก เป็นเมืองโบราณสันนิษฐานว่า ได้สร้างขึ้นในสมัยทวาราวดี มีอายุประมาณ 1,000 - 2,000 ปี วัตถุโบราณที่ขุดค้นพบได้นำไปเก็บรักษาไว้ ณ พิพิธภัณฑ์สถาน แห่งชาติและบางส่วนยังเก็ฐรักษาไว้ที่วัดดงสัก โบราณสถานพงตึก ตั้งอยู่ที่หมู่ที่ 4 ตำบลพงตึก อำเภอท่ามะกา จังหวัดกาญจนบุรี อยู่ใกล้กับวัดดงสัก ห่างจากที่ว่าการอำเภอท่ามะกา ประมาณ 6 กิโลเมตร



การคมนาคม
การเดินทางในอำเภอท่ามะกา มีรถยนต์โดยสารประจำทางและรถไฟวิ่งให้บริการแก่ ประชาชน ดังนี้คือ

รถยนต์โดยสารประจำทางปรับอากาศ กรุงเทพ-กาญจนบุรี
รถยนต์โดยสารประจำทาง ราชบุรี-กาญจนบุรี
รถยนต์โดยสารประจำทาง บ้านโป่ง-กาญจนบุรี
รถยนต์โดยสารประจำทาง ท่ามะกา-อำเภอด่านมะขามเตี้ย
รถยนต์โดยสารประจำทาง ตลาดท่าเรือ-พระแท่น
รถยนต์โดยสารประจำทาง บ้านห้วยกระบอก-ตลาดลูกแก
รถไฟสายตะวันตกจากสถานีธนบุรี-สถานีน้ำตก จังหวัดกาญจนบุรี