ราชวงศ์ฮั่น (พ.ศ. 337-พ.ศ. 763) (ภาษาอังกฤษ :Han Dynasty) (ภาษาจีนกลาง : 漢朝) หลังการล่มสลายของราชวงศ์ฉิน บ้านเมืองแตกแยกเป็นแว่นแคว้นต่าง ๆ อีก หลิวปัง (劉邦) ผู้นำรัฐฮั่น ทำสงครามกับเซียงอวี่หรือฌ้อปาอ๋องผู้นำรัฐฉู่ และชนะได้อย่างเด็ดขาด เซียงอวี่ได้ฆ่าตัวตัวตายริมแม่น้ำ หลิวปังสถาปนาตนเองขึ้นเป็นจักรพรรดิฮั่นโกโจ หรือฮั่นเกาจู (高祖) ปฐมกษัตริย์ราชวงศ์ฮั่น สถาปนาเ�! ��ืองหลวงที่ฉานอาน แล้วสั่งยกเลิกกบิลเมืองอันโหดเหี้ยม ของฉินซีฮ่องเต้ทั้งหมด โดยสัญญากับราษฎรไว้ดังนี้ ใครฆ่าคนตายต้องถูกประหาร ใครลักขโมย หรือปล้นสดมภ์ต้องถูกลงโทษ ในต้นราชวงศ์ฮั่นนั้น บ้านเมืองยากจนมาก เนื่องจากเพิ่งผ่านสงครามมา จึงปล่อยให้ราษฎรทำมาหากิน โดยเก็บภาษีเพียง 1 ใน 30 ของที่เก็บเกี่ยวได้ เพื่อฟื้นฟูบ้านเมือง หลังครองราชย์ไม่นาน �! �้วยความระแวง ก็ได้ถอดผู� �ช่วยมือดีทั้ง 3 ออกจากตำแหน่ง ในช่วงเวลา 7 ปีที่จักรพรรดิฮั่นเกาจูครองราชย์ ได้เสริมสร้างการปกครองรวมศูนย์อำนาจรัฐ กำหนดนโยบายทางการเมืองที่ " ผ่อนภาระหน้าที่ ประชาชน " จำนวนหนึ่งเพื่อเสริมสร้างการปกครองของตนให้มั่นคง ในปี 159 ก่อนค.ศ. จักรพรรดิฮั่นเกาจูถึงแก่สวรรคต จักรพรรดิฮั่นฮุ่ยตี้รับช่วงตำแหน่งจักรพรรดิต่อ แต่ขณะนั้น อำนาจตกอยู่ในมือของพร�! �นางลวี่จื้อพระมเหสีของจักรพรรดิฮั่นเกาจู่ พระมเหสีลวี่จื้อได้ครองอำนาจอยู่นาน 16 ปี นับเป็นผู้ปกครองหญิงในประวัติศาสตร์จีนที่มีเพียงไม่กี่คน ในปี 183 ก่อนค.ศ. จักรพรรดิฮั่นเหวินตี้รับช่วงตำแหน่งจักรพรรดิต่อมา จักรพรรดิฮั่นเหวินตี้และจักรพรรดิฮั่งจิ่งตี้ (ปี156-143ก่อนค.ศ.) ผู้เป็นโอรสยังคงดำเนินนโยบาย " ผ่อนภาระหน้าที่ประชาชน " ต่อไป ลดภาษีอากรของปร�! �ชาชนให้น้อยลง ทำให้เศรษ� �กิจของราชวงศ์ฮั่นเจริญเติบโตขึ้น นักประวัติศาสตร์เรียกช่วงเวลานี้ว่าเป็น " ช่วงเจริญรุ่งเรืองยุคเหวิน-จิ่ง "
หลังจาก " ช่วงเจริญรุ่งเรืองยุคเหวิน-จิ่ง " แล้วราชวงศ์ฮั่นมีกำลังที่เข้มแข็งเกรียงไกรขึ้นเรื่อยๆ ในปี 141ก่อนค.ศ. จักรพรรดิฮั่นอู่ตี้รับช่วงตำแหน่งจักรพรรดิ ฮั่นอู่ตี้ได้ส่งนายพลเว่ยชิงและนายพลฮั่วชวี่ปิ้งพาทหารไปโจมตีพวก ซงหนูจนแตกพ่าย ได้ขยายขอบเขตการปกครองของฮั่นตะวันตกให้กว้างขวางขึ้น เป็น หลักประกันแก่การพัฒนาเศรษฐกิจและวัฒนธรรมทางภา�! �เหนือของฮั่นตะวันตก หลังจากนั้น จักรพรรดิฮั่นเจาตี้ส่งเสริมให้พัฒนาเศรษฐกิจต่อไปจนทำให้ฮั่นตะวันตกพัฒนาไปถึงช่วงที่เจริญรุ่งเรืองที่สุด
หลังจาการปฎิบัติตามนโยบาย " ผ่อนภาระหน้าที่ ประชาชน " เป็นเวลานานถึง 38 ปี ในรัชกาลฮั่นเจาตี้และฮั่นซวนตี้ กำลังประเทศของฮั่นตะวันตกมีความเข้มแข็งมากขึ้น แต่ในเวลาเดียวกัน อิทธิพลท้องถิ่นก็พัฒนาเข้มแข็งขึ้นเรื่อยๆเช่นกันซึ่งคุกคามการปกครองของราชวงศ์ฮั่นตะวันตกอย่างรุนแรง เมื่อปี ค.ศ.8 หวางหมางได้ช่วงชิงตำแหน่งจักรพรรดิและเปลี่ยนชื่อเป็นราชว�! ��ศ์ซิน สิ้นสุดการปกครองของราชวงศ์ฮั่นตะวันตก
ราชวงศ์ฮั่นตะวันตก (ภาษาอังกฤษ : Western Han Dynasty) (ภาษาจีนกลาง : 西汉) เป็นราชวงศ์ที่ค่อนข้างเข้มแข็งเกรียงไกรในประวัติศาสตร์จีน ทุกรัชกาลปฎิบัติตามนโยบายที่ " ผ่อนภาระหน้าที่ประชาชน " มาโดยตลอด ประชาชนกินดีอยู่ดี อยู่เย็นเป็นสุข การปกครองของฮั่นตะวันตกจึงมีความมั่นคงตลอดมา จักรพรรดิฮั่นอู่ตี้ได้ปฎิบัติตามข้อเสนอที่ " ให้ยกเลิกความคิดอื่นๆ ส่งเสริมยกย�! �องแต่สำนักขงจื๊ออย่างเดียว " ที่ต่งจงซูเสนอ ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ลัทธิขงจื๊อและสำนักปรัชญาขงจื๊อกลายเป็นความคิดที่ราชวงศ์ต่างๆสมัยหลังราชวงศฮั่นได้ยึดถือปฎิบัติตามตลอดมา
เนื่องจากการเมืองและเศรษฐกิจมีความมั่นคง หัตถกรรม การพาณิชย์ ศิลปะตลอดจนวิทยาศาสตร์ต่างพัฒนาไปอย่างมาก เมื่อวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีพัฒนาสูงขึ้น ประสิทธิภาพการผลิตทางหัตถกรรมสมัยราชวงศ์ฮั่น ตะวันตกการถลุงโลหะและการผลิตสิ่งทอก็เพิ่มสูงขึ้นอย่างมาก การพัฒนาหัตถกรรมได้ส่งเสริมให้การพาณิชย์คึกคักขึ้นเรื่อยๆ และได้บุกเบิกการแลกเปลี่ยนซื้อข! ายในด้านต่างๆเช่นการติดต่อกับต่างประเทศและการค้ากับประเทศเอเซียตะวันตกต่างๆด้วยเส้นทางสายไหม
ในช่วงกลางราชวงศ์ฮั่นตะวันตก เกิดความแหลกเหลวในราชสำนัก หวางหม่างได้ชิงราชบัลลังก์ ตั้งราชวงศ์ซินขึ้นมา แต่ครองบัลลังก์ได้เพียงสิบกว่าปี ปี ค.ศ. 25 แม่ทัพหลิวเชื้อสายราชวงศ์ฮั่นได้ทำสงครามยืดเยื้อ หลิวซิ่วได้โจมตีจักรพรรดิหวางหมางจนแตกพ่าย ด้วยการสนับสนุนจากกองทหารลู่หลินซึ่งเป็นกองทหารชาวนา และช่วงชิงตำแหน่งจักรพรรดิกลับคืน ตั้งราชวงศ์ฮั�! ��นขึ้นมาใหม่ แล้วย้ายเมืองหลวงไปลั่วหยาง ได้นามว่า พระเจ้าฮั่นกวงอู่ตี้ สมัยนี้เรียกว่า ราชวงศ์ฮั่นตะวันออก (ค.ศ. 25 - ค.ศ. 220) (ภาษาอังกฤษ : Eastern Han Dynasty) (ภาษาจีน : 东汉, ตงฮั่น) เป็นราชวงศ์ฮั่นตะวันออก (จักรพรรดิฮั่นกวางอู่ตี้พระนามหลิวซิ่วสถาปนาขึ้นในในยุคนี้ ได้มีการบุกเบิกลัทธิจริยธรรม มีการคัดเลือกผู้มีจริยธรรม ให้ทางส่วนกลางพิจารณาหาตำแหน่งให้ ฮั่นกวง�! �ู่ตี้ (หลิวซิ่ว) ในช่วงต้� �ของฮั่นตะวันออก รัฐบาลกลางได้เสริมสร้างการผสมผสานกับอิทธิพลท้องถิ่น จึงทำให้ประเทศมีความมั่นคง ในด้านเศรษฐกิจ วัฒนธรรม วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ราชวงศ์ฮั่นตะวันออกล้วนได้พัฒนาจนมีระดับเหนือกว่าราชวงศ์ฮั่นฮั่นตะวันตกอย่างรอบด้าน ในปี ค.ศ. 105 ไช่หลุนได้ปรับปรุงเทคนิคการผลิตกระดาษ ทำให้วิธีการบันทึกตัวหนังสือของจีนพ้นจากสมัยใช้ไม้ไผ่ และวิธี�! �ารผลิตกระดาษในฐานะที่เป็นหนึ่งในผลงานประดิษฐ์อันยิ่งใหญ่ 4 อย่างในสมัยโบราณของจีนได้สืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน ในด้านวิทยาศาสตร์ วงการนักวิชาการมีจังเหิงเป็นตัวแทนประสบความสำเร็จในผลงาน ยิ่งใหญ่ จังเหิงได้สร้างเครื่อง " หุนเทียนอี๋ " ซึ่งเป็นเครื่องตรวจวัดดาราศาสตร์และเครื่อง " ตี้ต้งอี๋ " เครื่องพยากรณ์แผ่นดินไหว นอกจากนี้ หัวถัว แพทย์ ผู้มีชื�! �อเสียงในสมัยปลายฮั่นตะว ันออกเป็นศัลยแพทย์ คนแรกที่ใช้ยาชาในการผ่าตัดผู้ป่วย
ปลายสมัยราชวงศ์ฮั่นเริ่มขึ้นในยุคจักรพรรดิเลนเต้ ซึ่งเข้าสู่ยุคสามอาณาจักร (ภาษาอังกฤษ : Three Kingdoms) (ภาษาจีน : 三國) หรือยุคสามก๊กนั่นเอง
ราชวงศ์ฮั่นมีอายุประมาณ 426 ปี ถือว่าเป็นราชวงศ์ที่มีอายุยืนนานราชวงศ์หนึ่งในประวัติศาสตร์จีน บ้านเมืองมีเสถียรภาพอย่างแท้จริง ภูมิปัญญาและองค์ความรู้ต่าง ๆ ได้ถูกสืบทอดจากรุ่นต่อรุ่น ชาวจีนในยุคต่อมาและตราบจนปัจจุบันจะถือว่าตัวเองเป็น " ชาวฮั่น " (ภาษาจีน : 汉族, 汉)
ราชวงศ์สุย - ราชวงศ์ถัง - ราชวงศ์ซ้อง - ราชวงศ์เหลียว - ราชวงศ์หยวน - ราชวงศ์หมิง - ราชวงศ์ชิง